‘Alleen samen kunnen we Nederland vitaler en veerkrachtiger maken’

Hoe staat het met het ziekteverzuim en de arbeidsongeschiktheid in Nederland? Wat zijn de meest opvallende inzichten in dit trendrapport? En hoe speelt Nationale-Nederlanden op de ontwikkelingen in? Igno Schings, directeur Inkomen Collectief, praat je bij.

Igno Schings is verantwoordelijk voor de verzekeringen en dienstverlening rond ziekte en arbeidsongeschiktheid aan zo’n 50.000 bedrijven. “Miljoenen werknemers in loondienst zijn via ons verzekerd. Daardoor beschikken we over veel data over verzuim en arbeidsongeschiktheid.”

“Het gemiddelde percentage werknemers dat ziek is, is nog steeds hoog. Voor heel 2022 was dit 5,6%. Dus van elke honderd werknemers kunnen er bijna zes niet werken. De kosten van het verzuim voor de samenleving kwamen in 2022 uit op ruim 27 miljard euro. Dat is 9 miljard euro meer dan in 2021.”

“We zien vooral het langdurig verzuim bij jongere werknemers – tot 35 jaar – toenemen. Vooral het psychisch verzuim stijgt bij deze groep. De balans tussen gezond je werk kunnen doen, stress en werkgeluk lijkt niet op orde.”

“Het aantal mensen dat na bijna twee jaar ziekte een beroep doet op een WIA-uitkering stijgt al jaren. Positief is wel dat het aantal WIA-aanvragen in 2022 daalde, vergeleken met 2021. Als je kijkt naar de stijging van het ziekteverzuim in 2022 en de toename van de verzuimduur ligt een verdere toename van de WIA-instroom voor de hand. Verder nam het aandeel IVA-toekenningen in 2022 toe. Dat zijn mensen die 80% tot 100% duurzaam arbeidsongeschikt zijn. Dit is zorgelijk.''

“Het is een optelsom. Mensen zijn langer ziek en dat zien we in de 42e weekmeldingen bij UWV. En intussen blijven vacatures onvervuld. Dat zorgt ook voor extra werkdruk. Zeker als een werknemer uitvalt en er niet meteen een vervanger te vinden is. Want dan moet een collega dat werk doen, terwijl die ook eigen taken heeft. Meer werk voor de huidige werknemer betekent meer risico op uitval en het ontstaan van een vicieuze cirkel.

Wat arbeidsongeschiktheid betreft, schat ik in dat voor de groep werknemers tot 35 jaar de WIA-instroom met 30% zal toenemen in 2023 en 2024. Daarnaast heeft een deel van de ouderen moeite met de laatste loodjes en dat leidt ook tot extra instroom.”

“Ik ben optimistisch ingesteld; er zijn gelukkig lichtpunten. In het eerste kwartaal van 2023 ontvingen wij minder nieuwe ziekmeldingen in vergelijking met de eerste kwartalen van eerdere jaren. Nu maakt één zwaluw nog geen zomer. Maar in ieder geval zet de stijging vooralsnog niet door.”

“Dat werkgevers en werknemers verschillend denken over verzuimpreventie. Veel werkgevers vinden dat ze best veel aandacht hebben voor hun werknemers. En ik twijfel ook niet aan hun goede bedoelingen. Maar werknemers zien het vaak anders. Ze ervaren niet per se dat hun werkgever het gesprek met ze aangaat, en voelen zich onvoldoende gehoord. Die kloof moeten we met z’n allen dichten.”

“Dat is het beperken van verzuim. Hoe? Door meer te doen aan preventie. Er wordt in Nederland hard gewerkt, maar veel bedrijven weten niet goed wat ze moeten doen als werknemers uitvallen of wat ze moeten doen om uitval te voorkomen. Vergis je niet: een groot deel van de mensen werkt bij mkb-bedrijven tot 50 werknemers. Dan heb je geen grote hr-afdeling en mist er soms kennis op dit vlak in de eigen organisatie. Het is goed om hier dan kennis en expertise voor in te schakelen. Je hoeft het wiel niet zelf uit te vinden als mkb-bedrijf.”

“Het is belangrijk dat werkgevers meer aandacht besteden aan het voorkomen van verzuim. We hebben speciaal voor het mkb het preventiepakket ontwikkeld. Daar zit bijvoorbeeld een preventiescan in. Die laat zien welke risico’s er zijn binnen een organisatie en hoe je die kunt beperken.

De preventie coach helpt de werkgever daarnaast te voldoen aan de wettelijke verplichtingen en actief te werken aan preventie. En misschien wel het belangrijkste: werknemers kunnen anoniem gebruik maken van telefonische coaching. Vooral om uitval om psychische redenen te voorkomen. En dat is hard nodig, want psychisch verzuim is één van de belangrijkste verzuimoorzaken.

En als een werknemer toch uitvalt, helpen we met de terugkeer naar werk. Als dat bij langdurig verzuim niet meer lukt bij de bestaande werkgever, kunnen we re-integratie tweede spoor inzetten. Dan helpen we een uitgevallen werknemer naar passend werk bij een andere organisatie. Soms is dat de beste oplossing.”

“Natuurlijk kun je niet altijd voorkomen dat mensen ziek worden. Maar als je merkt dat iemand niet lekker in zijn vel zit, kun je maatregelen nemen om verzuim te voorkomen. Bij Nationale-Nederlanden kunnen we je met allerlei interventies helpen om jouw werknemers zo goed mogelijk te begeleiden bij verzuim en vitaliteit. Zodat we met elkaar zorgen voor vitale en fitte werknemers die met plezier hun werk doen.

Dat is hard nodig, want het blijft een zorgwekkende trend dat het ziekteverzuim hoog is en de WIA-instroom waarschijnlijk verder toeneemt. Daar kunnen werkgevers onze hulp en die van adviseurs en specialisten goed bij gebruiken. Alleen samen kunnen we Nederland vitaler en veerkrachtiger maken.”

Deel dit artikel