Henk Blok over de ontwikkeling van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid in Nederland

Hoe staat het met het ziekteverzuim en de arbeidsongeschiktheid in Nederland? Wat is de invloed van belangrijke levensgebeurtenissen op (langdurig) verzuim? En wat valt verder op in dit trendrapport? Henk Blok, commercieel directeur Inkomen Collectief, praat je bij.

“We verzekeren miljoenen werknemers in loondienst", vertelt Henk Blok. "En we volgen de ontwikkelingen rond ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid op de voet. Uit alle cijfers kunnen we veel conclusies trekken over de ontwikkelingen rond ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid in Nederland.”

“Het ziekteverzuim blijft hoog. In 2024 meldde meer dan de helft van de ruim 8 miljoen werknemers zich minstens één keer ziek. Gemiddeld waren zij ruim drie weken afwezig. Dat is vaker én langer dan in 2023. Dat is zorgwekkend, want verzuim kost ons als samenleving veel geld. De kosten hiervan kwamen vorig jaar uit op ruim 28,5 miljard euro.”

“In de leeftijdsgroep van 35 tot 45 jaar meldden werknemers zich in 2024 vaker en langer ziek dan werknemers in andere leeftijdsgroepen. In de leeftijdsgroep 25 tot 35 jaar is het verzuim gelijk gebleven. Maar psychische klachten zijn in deze groep vaker de oorzaak van verzuim. We zien dat een hoge werkdruk het lastig maakt om werk en privé in balans te houden.”

“Werknemers tussen de 25 en 45 jaar ervaren steeds meer druk. Dat komt bijvoorbeeld door ingrijpende gebeurtenissen in hun privéleven, zoals het krijgen van kinderen of het kopen van een huis. Maar ook maatschappelijke ontwikkelingen spelen een belangrijke rol. Denk aan digitalisering en economische onzekerheid. Daarbovenop is er de krappe arbeidsmarkt. Door personeelstekorten is de werkdruk hoog. En juist die combinatie maakt het voor veel mensen zwaar. Tegelijkertijd voelen ze zich door de personeelstekorten vaak bezwaard om zich ziek te melden.”

“Het aantal arbeidsongeschikten in de WIA is nog nooit zo hoog geweest. Vooral de blijvende stijging van de WIA-instroom van werknemers tot 35 jaar is zorgelijk. Deze groep is nog niet zo lang aan het werk en valt nu al langdurig uit. Deze werknemers missen soms de vaardigheden om met stress om te gaan. Het gevolg op langere termijn: steeds meer jonge werknemers vallen uit met psychische klachten."

“Wat we zien, is dat de belangrijkste oorzaak van de WIA-instroom bij psychische klachten ligt. Die stijgen al jaren. Dan moet je denken aan hoge werkdruk en de werk-privébalans die niet op orde is. Ook zien we dat veel werknemers arbeidsongeschikt raken door klachten die te maken hebben met long covid.

Verder valt op dat vrouwen veel vaker een WIA-uitkering aanvroegen en kregen dan mannen. Vrouwen in de leeftijd tussen 25 en 45 jaar leggen zichzelf een hoge druk op. Ook werken er naar verhouding veel vrouwen in de gezondheidszorg, waar het verzuim heel hoog is. Dat komt door bijvoorbeeld personeelstekorten, zware werkomstandigheden en lange wachtlijsten.”

“De stijging van het aantal WIA-aanvragen legt een hoge druk op de uitvoering van UWV. Daarnaast liggen er veel herstelwerkzaamheden bij UWV. Ze moeten veel dossiers opnieuw beoordelen zodat (ex-)werknemers een juiste WIA-uitkering ontvangen. De druk op UWV zal daardoor toenemen. 

Positief is dat we zien dat UWV steeds efficiënter werkt. Ze kunnen in een kortere tijd meer beoordelingen verwerken.”

“We zien al jaren een stijging in het psychisch verzuim. We wilden weten of gebeurtenissen in het privéleven hier invloed op hebben. Met die inzichten kunnen we werkgevers en werknemers helpen om verzuim te verkorten en voorkomen.”

“Werknemers maakten de afgelopen twee jaar gemiddeld ruim 2 ingrijpende levensgebeurtenissen mee. De gebeurtenis zelf leidt vaak niet meteen tot ziekteverzuim, maar heeft wel invloed op het functioneren. En daarmee indirect ook op het ziekteverzuim.

Wat verder opvalt: 31% van de werknemers had de afgelopen twee jaar geldzorgen. En werkgevers zien financiële stress als een privézaak en stellen er daarom geen vragen over. Het onderzoek laat zien dat werknemers wél openstaan voor steun als ze hun privésituatie bespreekbaar maken. Hier ligt voor werkgevers dus een kans om hierover in gesprek te gaan en ondersteuning te bieden.”

“Het voorkomen van verzuim, en dan vooral het psychisch verzuim. De wachtlijsten voor zorg in de ggz zijn lang. Als verzekeraar bieden we online psychologische zorg voor werknemers. Bijvoorbeeld via (collectieve) zorgverzekeringen of inkomensverzekeringen. In ons preventiepakket voor mkb’ers zit bijvoorbeeld een anonieme hulplijn voor werknemers. Zij kunnen daar terecht met uitdagingen die ze ervaren, zoals financiële stress, mantelzorgtaken of een hoge werkdruk.”

“We kunnen niet vaak genoeg benadrukken dat het belangrijk is dat werkgevers aandacht blijven besteden aan het voorkomen van verzuim. Wij helpen daarbij met het preventiepakket, dat we speciaal voor het mkb hebben ontwikkeld. We zien bij werkgevers met onze verzuim-ontzorgverzekering dat de verzuimduur bijna de helft lager is dan bij werkgevers met een verzuimverzekering zonder arbodienstverlening. En bij werkgevers die ook het preventiepakket sloten, is de gemiddelde verzuimduur het laagst. Dit laat dus zien dat wij samen met specialisten kunnen zorgen voor korter verzuim bij werkgevers.

Eigenrisicodragers voor de WGA bieden we maatwerkoplossingen. Onze relatiemanagers passen dienstverlening aan op hun behoeften en wensen. Zo kunnen we zoveel mogelijk voorkomen dat mensen de WIA instromen.”

“Helemaal voorkomen dat werknemers ziek worden, kan natuurlijk niet altijd. Maar werkgevers kunnen wel aandacht blijven besteden aan de mentale gezondheid van werknemers. Dat is heel belangrijk. Zo kun je mogelijk psychisch verzuim voorkomen. En werknemers waarderen het als hun werkgever met ze in gesprek gaat over hun gezondheid en privésituatie.

Deel dit artikel